De parlementsverkiezingen in Suriname verlopen spannender dan ooit. De Nationale Democratische Partij (NDP) van wijlen Desi Bouterse lijkt op weg om de grootste te worden, maar de definitieve uitslag laat nog op zich wachten. De regerende Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) van president Chan Santokhi dreigt daarbij zetels te verliezen.
Met de telling van 43 van de 673 stembureaus nog te gaan, lijkt de NDP uit te komen op 18 zetels in het 51-koppige parlement – twee meer dan nu. De VHP zou daarentegen terugvallen van 20 naar 17 zetels. De stemming op het partijcentrum van de NDP was zondagavond dan ook uitgelaten. Lijsttrekker Jenny Simons sprak de menigte toe: “Dit is een eerste stap.”
President Santokhi volgde de uitslagenavond tussen zijn aanhangers, maar trok zich halverwege terug. Zijn gelaten houding contrasteerde scherp met zijn eerdere uitspraken dat verlies “geen optie” zou zijn.
Belangrijke verkiezing in aanloop naar miljarden aan olie-inkomsten
De verkiezingen van 2025 worden beschouwd als de belangrijkste in jaren. Suriname staat aan de vooravond van een grote economische omslag: tussen 2028 en 2040 wordt een olie-inkomst van naar schatting 18 tot 28 miljard dollar verwacht. Deze toekomstige inkomsten spelen een cruciale rol in de politieke strijd.
De VHP en NDP lagen ook tijdens de campagne dicht bij elkaar. Hoewel Santokhi’s regering de economie wist te stabiliseren door ingrijpende bezuinigingen, kwam dat hem politiek duur te staan. Veel burgers kregen te maken met stijgende kosten, vooral door het afbouwen van subsidies op brandstof en elektriciteit. Dat leidde in 2023 tot hevige protesten en zelfs een bestorming van het parlementsgebouw.
NDP profileert zich als alternatief voor het volk
De NDP, met Jenny Simons als nieuwe lijsttrekker, wist handig in te spelen op de onvrede onder de bevolking. Ze bekritiseerde het harde bezuinigingsbeleid van de VHP en stelde dat het land “economisch kapot” is. Als eerste vrouwelijke presidentskandidaat in Suriname maakt Simons serieus kans op het hoogste ambt. Tegelijkertijd probeert zij afstand te nemen van het verleden van haar partij onder Bouterse: “We hebben geleerd van eerdere fouten. Ik geloof niet dat je structureel meer moet uitgeven dan je binnenkrijgt.”
Tijdens het bewind van Bouterse steeg de Surinaamse staatsschuld explosief: van 18 procent in 2010 naar 120 procent in 2020. De regering-Santokhi probeerde sindsdien de financiële schade te herstellen, maar dat ging gepaard met impopulaire maatregelen.
Coalitievorming wordt uitdaging
Naast de NDP en de VHP haalden twee andere partijen elk zes zetels: de Abop van vicepresident Ronnie Brunswijk en de Nationale Partij Suriname (NPS). Daarmee zijn zij potentiële ‘kingmakers’ bij de vorming van een nieuwe coalitie.
Een samenwerking tussen de VHP en NDP lijkt voorlopig uitgesloten; de NDP sloot een dergelijke coalitie tijdens de campagne nadrukkelijk uit. Toch zijn de opties beperkt, aangezien de president met een tweederdemeerderheid in het parlement gekozen moet worden.
De komende dagen zullen politieke leiders intensief overleggen om een stabiele meerderheid te vormen. Eén ding is duidelijk: de koers die Suriname de komende jaren inslaat, zal niet alleen door economische belangen bepaald worden, maar ook door politieke wendbaarheid en coalitiekunde.